ამდეო მოდიღლიანი
ამედეო მოდილიანი (1884-1920) იყო იტალიელი მხატვარი, რომელიც ცნობილია თავისი პორტრეტებითა და შიშველი ნახატებით. ის დაიბადა ლივორნოში, იტალიაში, ებრაულ ოჯახში, რომლებიც ვაჭრები იყვნენ. მისი მამა, ფლამინიო მოდილიანი, წარმატებული ბიზნესმენი იყო, რომელიც შვილს ადვოკატის პროფესიას უბიძგებდა. თუმცა ამედეოს სხვა გეგმები ჰქონდა და ადრეული ასაკიდანვე იზიდავდა ხელოვნების სამყაროს.
ბავშვობაში მოდილიანის ჯანმრთელობის მრავალი პრობლემა აწუხებდა, მათ შორის ტუბერკულოზი, რამაც აისახა მის ფიზიკურ გარეგნობაზე და გამოიწვია სხვა ბავშვების ბულინგი. ამის მიუხედავად, მან გამოავლინა ხატვისა და მხატვრობის ნიჭი და წაახალისა დედამ, ევგენია გარსინმა, რომელიც ასევე მხატვარი იყო.
1902 წელს მოდილიანი გადავიდა ფლორენციაში ხელოვნების შესასწავლად, მაგრამ ის მალე იმედგაცრუებული დარჩა ტრადიციული აკადემიური სტილით და დატოვა საკუთარი სტილის გასაგრძელებლად. ის იმოგზაურა პარიზში 1906 წელს და გავლენა მოახდინა ისეთი მხატვრების ნამუშევრებმა, როგორებიც არიან პაბლო პიკასო და ანრი მატისი, ასევე აფრიკული და ოკეანის ხელოვნება.
მოდილიანის სამუშაო ადგილები მრავალფეროვანი იყო, მაგრამ ის დროის უმეტეს ნაწილს პარიზში ატარებდა, სადაც ცხოვრობდა სიღარიბეში და ებრძოდა ალკოჰოლსა და ნარკომანიას. მიუხედავად ამ სირთულეებისა, მან განაგრძო ხელოვნების წარმოება და განავითარა გამორჩეული სტილი, რომელსაც ახასიათებდა წაგრძელებული ფიგურები და გამარტივებული ფორმები.
მოდილიანის ტექნიკა მოიცავდა თამამი, ფართო ჯაგრისების და შეზღუდულ ფერთა პალიტრას, ხშირად ლურჯი და მწვანე ფერებში. მან ასევე ექსპერიმენტები ჩაატარა ქანდაკებაში და შექმნა მრავალი ნამუშევარი ქვისა და თიხაში.
მოდილიანს ჰყავდა მრავალი მეგობარი და ნაცნობი პარიზის ხელოვნების სამყაროში, მათ შორის მხატვარი Chaim Soutine და მწერალი და ხელოვნების კოლექციონერი ლეოპოლდ ზბოროვსკი. მას ასევე ჰქონდა არაერთი რომანტიული ურთიერთობა, მაგრამ ყველაზე მნიშვნელოვანი იყო მხატვარ ჟანა ჰებუტერნთან, რომელიც გაიცნო 1917 წელს.
მოდილიანსა და ჰებუტერნს ჰქონდათ მღელვარე ურთიერთობა, მაგრამ ისინი ერთმანეთის ერთგულები იყვნენ და ერთად შეეძინათ შვილი, ქალიშვილი, სახელად ჟანა. სამწუხაროდ, მოდილიანის სიცოცხლე შეწყდა, როდესაც ის გარდაიცვალა ტუბერკულოზით 1920 წელს, 35 წლის ასაკში.
მიუხედავად თავისი ხანმოკლე კარიერისა, მოდილიანიმ დიდი გავლენა დატოვა ხელოვნების სამყაროზე. მისმა უნიკალურმა სტილმა და ინოვაციურმა მიდგომამ პორტრეტისა და ადამიანის ფორმაზე გავლენა მოახდინა ხელოვანთა თაობებზე და მისი შემოქმედება დღესაც განაგრძობს აღნიშვნას და შესწავლას.
წარმოგიდგენთ მოდილიანის ხუთ ყველაზე მნიშვნელოვან ნახატს:
-
"პაბლო პიკასოს პორტრეტი" (1915) - მოდილიანის მეგობრისა და თანამემამულე მხატვრის ეს პორტრეტი მის ერთ-ერთ საუკეთესო ნამუშევრად ითვლება.
-
"ჩამოყრილი შიშველი" (1917) - ეს ნახატი, რომელშიც გამოსახულია შიშველი ფიგურა, მოდილიანის ერთ-ერთი ყველაზე საკულტო ნამუშევარია და ასახავს მის სტილს.
-
"ჟანა ჰებუტერნი ქუდითა და ყელსაბამით" (1917) - მოდილიანის საყვარლისა და მუზის ეს პორტრეტი მის ერთ-ერთ ულამაზეს და მტკივნეულ ნამუშევრად ითვლება.
-
"მოის კისლინგის პორტრეტი" (1915) - მოდილიანის მეგობრისა და მხატვრის ეს პორტრეტი გამოირჩევა ფერისა და ფორმის ექსპრესიული გამოყენებით.
-
"Nu couché" (1917-18) - ეს ნახატი, რომელშიც გამოსახულია შიშველი ფიგურა, მოდილიანის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნამუშევარია და თანამედროვე ხელოვნების ხატად იქცა.